تراز دامپی

17 بهمن 1400 | مهندس زهرا راستین

معرفی

تراز دامپی که به عنوان تراز خودکار یا تراز سازنده نیز شناخته می شود، ابزاری است که برای تعیین ارتفاع مناطق وسیع زمین به کار می رود. اگرچه ممکن است ترسناک یا گیج کننده به نظر برسند، اما اگر بدانید چگونه تراز دامپی را تنظیم کنید و این تراز چه نوع اندازه گیری هایی را ارائه می دهند، استفاده از آن نسبتا ساده است.

تراز دامپی به تراز سازنده، تراز Y و غیره نیز معروف است. ویلیان گراوات آن را در سال 1832 اختراع کرد. تراز دامپی با استفاده از یک تلسکوپ داخلی و یک تراز حباب، بین دو یا چند نقطه روی سطح افقی ارتباط برقرار می کند. مزیت اصلی استفاده از تراز دامپی نسبت به سایر ابزارهای تراز، دقت بالاتر آن است. دراکثر روش‌های تاکئومتریک، تراز دامپی به دقت بالای مقادیر اندازه گیری شده معروف است. دقت تراز دامپی می تواند به 1:4000 برای هر 100 متر برسد.

تراز دامپی برای دستیابی  به اهداف نقشه برداری زیر مناسب است:

•    تعیین ارتفاع نسبی و فاصله بین موقعیت های مختلف زمین.

•    تعیین فاصله نزدیک بین چندین موقعیت.

شکل 1: تراز دامپی

منبع: تجهیزات نقشه برداری تک نقطه ای

مزایای تراز دامپی:

برخی از مزایای تراز دامپی عبارتند از:

•  استفاده از تراز دامپی بسیار ساده است.

•  در مقایسه با ایستگاه های تئودولیت و توتال، هزینه تراز دامپی بسیار پایین است.

•   این ابزار نیاز به تنظیمات بسیار کمی دارد.

•   قدرت نوری بالایی دارد.

•   سطح خواندن بسیار دقیقی را فراهم می کند.

•   حباب ها را می توان از هر زاویه یا سمتی تنظیم کرد. این کار را می توان با هر سه پیچ در دسترس انجام داد.

• ترازهای خودکار دارای مکانیزم جبران درونی هستند. هر کجا که نیاز باشد، این دستگاه به طور خودکار خط دید را تغییر می دهد.

معایب تراز دامپی

برخی از معایب تراز دامپی عبارتند از:

•   اندازه گیری زوایای عمودی با این ابزار ممکن نیست. فقط یک صفحه افقی را می توان با تراز خودکار اندازه گیری کرد و زوایای افقی زیاد دقیق نیستند.

•   استفاده از این ابزار نیازمند دو نفر است: برای دیدن از طریق لنز و نگه داشتن عصا یا میله اندازه گیری.

•    کاربرد تراز دامپی نیاز به مهارت های ریاضی قوی دارد. برای استفاده از تراز دامپی، به درک مناسبی از نسبت‌ها و افست های محاسباتی نیاز دارید  مانند تمام محاسبات دستی، نتیجه به مهارت محاسب بستگی دارد.

•    آنها فقط در شرایط نوری خوب قابل استفاده هستند. در هنگام غروب یا در مکان‌های کم نور، نمی‌توانید از تراز دامپی یا تراز خودکار استفاده کنید.

•    اگرتراز دامپی به درستی نگهداری و تنظیم نشود، ممکن است دقیق نبوده و قابل استفاده نباشد. اطمینان حاصل کنید که تراز دامپی همیشه کالیبره شده است و به طور منظم سرویس می شود.

چگونه از تراز دامپی استفاده کنیم؟

برخی از مراحل استفاده از تراز دامپی عبارتند از:

•   یک معیار در نزدیکی منطقه ای که قصد اندازه گیری آن را دارید قرار دهید. مکان معیار مکانی است که ارتفاع آن بر اساس بررسی های قبلی زمین تعیین شده است. برای دریافت دقیق ترین داده ها از تراز دامپی، به صورت آنلاین به دنبال یک مکان معیار نزدیک به منطقه ای که می خواهید اندازه گیری کنید بگردید.

•   سه پایه خود را بین سایت معیار و نقطه ای که می خواهید اندازه گیری کنید روی زمین صاف و تمیز قرار دهید. سپس ضامن روی هر پایه را رها کرده و پایه را به سمت بیرون بکشید. هر ضامن را پس از تنظیم پایه ها ببندید تا سه پایه شما کاملاً تراز شود. یک ترازحباب تقریباً در تمام سه پایه ها تعبیه شده است که از آن می توان برای تعیین تراز بودن سه پایه استفاده کرد. سه پایه را در نقطه ای تنظیم کنید که کمی بالاتر از مکان معیار شما باشد.

•   دستگاه خود را به سه پایه وصل کرده و آن را روی دو پیچ تراز قرار دهید. تراز دامپی خود را روی صفحه سه پایه پیچ کنید، سپس آن را به بدنه اصلی سه پایه وصل کنید. هنگامی که ابزار به طور ایمن بسته شد، تلسکوپ تراز دامپی را بچرخانید تا با دو پیچ تراز دستگاه موازی شود. در صورت تکان خوردن دستگاه بر اثر ضربه، پیچ های تراز را ببندید و آن را محکم تر کنید.

•    دو پیچ تراز را برای تراز کردن دستگاه تنظیم کنید. به دنبال یک تراز حباب استاندارد در دستگاه خود باشید. وقتی آن را پیدا کردید، دو پیچ تراز موازی تلسکوپ را بگیرید و آنها را در جهت مخالف بچرخانید. این روند را تا زمانی ادامه دهید که حباب دقیقاً در مرکز قرار گیرد. پیچ ها را با مقدار نیرو و فشار یکنواخت بچرخانید تا بهترین نتیجه را داشته باشید. تراز حباب معمولاً در بالا یا زیر تلسکوپ دستگاه یافت می شود.

•    سومین پیچ تراز را با چرخاندن 90 درجه تلسکوپ تنظیم کنید. تلسکوپ خود را پس از تنظیم دو پیچ تراز اول 90 درجه بچرخانید تا با پیچ تراز سوم دستگاه موازی شود. این پیچ را طوری تنظیم کنید که حباب یک بار دیگر در مرکز سطح قرار گیرد. به جای سه پیچ تراز، ترازهای دامپی مدل قدیمی اغلب دارای چهار پیچ بودند. در این صورت، جفت پیچ دوم را همانند جفت پیچ اول تنظیم کنید.

•     تراز را 180 درجه بچرخانید تا کالیبراسیون آن را بررسی کنید. پس از انجام تنظیمات اولیه تراز، تلسکوپ را به موقعیت اولیه خود برگردانید و دوباره بررسی کنید که حباب هنوز در مرکز سطح باشد. اگر چنین است، تلسکوپ را 180 درجه بچرخانید و سطح را دوباره بررسی کنید. هنگامی که هر سه نقطه حباب را در مرکز تراز نشان دادند، می توانید دستگاه را متمرکز کنید. روند تراز کردن را تکرار کنید تا حباب در یکی از سه نقطه متمرکز شود.

•    درپوش لنز را از تراز دامپی بردارید. درپوش از لنز دستگاه شما در برابر آلودگی و زباله محافظت می کند. آن را تا زمانی که آماده استفاده از دستگاه شدید روی لنز نگه دارید تا لنز صدمه نبیند. در صورت کثیف بودن لنز، برای تمیز کردن آن از دستمال مرطوب لنز استفاده کنید. این دستمال ها در اکثر فروشگاه های دوربین و همچنین سایرفروشگاه های بزرگ مرتبط در دسترس هستند.

•     چشمی را تنظیم کنید تا بتوانید علامت بعلاوه دستگاه را ببینید. یک کاغذ یا یک شی دیگر را مستقیماً در مقابل لنز قرار دهید تا تمام میدان دید آن پر شود. سپس، دستگیره فوکوس را روی چشمی بچرخانید تا بتوانید علامت بعلاوه تراز دامپی را ببینید. وقتی کارتان تمام شد، علامت بعلاوه باید تیره، واضح و به راحتی قابل مشاهده باشد.

•    دکمه فوکوس را روی دستگاه بچرخانید تا تصویر واضح شود. پس از دیدن علامت بعلاوه، تلسکوپ دستگاه خود را به سمت مکان معیارنشانه بگیرید. یک شی بزرگ و متمایز را در آن منطقه پیدا کنید، مانند یک درخت یا یک تپه، و سپس دستگیره فوکوس اولیه دستگاه خود را بچرخانید تا زمانی که روی آن شی متمرکز شود. اگر در تمرکز مشکل دارید، از یک دوست یا همکار بخواهید یک میله E را در نزدیکی نقطه معیار برای شما نگه دارد. این چوب اندازه گیری یک شی ساده برای تمرکز در اختیار شما قرار می دهد.

•   در صورت لزوم میله E را به صورت آنلاین یا از فروشگاه تجهیزات نقشه برداری خریداری کنید. سپس، از یک دوست یا همکار بخواهید که میله را در بالای نقطه معیار شما قرار دهد. از دوست خود بخواهید که میله را به سمت جلو و عقب تکان دهد تا اندازه گیری با بالاترین دقت انجام شود و کمترین عدد خوانده شده را ثبت کنید. اکثر میله های E برای صرفه جویی در فضا تا می شوند، بنابراین قبل از هر اقدامی میله را باز کنید. اگر زیر خطوط برق اندازه‌گیری می‌کنید، به جای میله فلزی از میله فایبرگلاس استفاده کنید.

•    تفاوت ارتفاع بین سطح فعلی خود و مکان معیار را تعیین کنید. میله E را با استفاده از تلسکوپ تراز دامپی مکان یابی کنید. سپس، اندازه نشان داده شده در مرکز خط افقی علامت بعلاوه را ثبت کنید. این عدد دید عقب نامیده می شود.

•    با استفاده از ارتفاع معیار، ارتفاع واقعی سطح خود را محاسبه کنید. پس از به دست آوردن دید عقب، آن را در ارتفاع واقعی مکان معیار خود ضرب کنید. با این کار، ارتفاع فعلی تلسکوپ تراز دامپی به دست می آید. این اندازه گیری را یادداشت کنید تا بتوانید از آن برای تعیین ارتفاع مکان بعدی خود استفاده کنید.

•    تفاوت ارتفاع بین سطح خود و مکان اندازه گیری نشده را محاسبه کنید. میله E خود را مستقیماً بالای ناحیه ای که می خواهید اندازه گیری کنید قرار دهید. میله را با استفاده از تلسکوپ دستگاه خود پیدا کنید، سپس هر عددی را که مرکز خط افقی علامت بعلاوه روی آن قرار دارد، ثبت کنید. این عدد دید جلو نامیده می شود. در صورت لزوم، دستگیره فوکوس را روی چشمی خود تنظیم کنید تا بتوانید میله را ببینید. اگر مکان برای اندازه گیری خیلی بلند یا خیلی دور است، ابتدا میله خود را به مکانی پایین تر و نزدیک تر منتقل کنید. ارتفاع این مکان جدید را تعیین کنید، سپس تراز دامپی را به آن نقطه تغییر مکان دهید و فرآیند اندازه گیری را تکرار کنید.

نتیجه

تراز دامپی ساده ترین ابزاری است که میتواند برای انجام امورمربوط به تسطیح مورد استفاده قرار گیرد. مهندسی عمران برای اجرای هر کار ساختمانی به شدت به نقشه برداری متکی است. لازم است یک بررسی دقیق از منطقه انجام شود تا از بروز مشکل در مراحل بعدی ساخت و ساز جلوگیری شود.

افراد دارای مهارت در این زمینه

در صورتی که در این زمینه تخصص یا مهارتی دارید، پس از ثبت نام در سایت و تکمیل فرم مشخصات شخصی ، پروفایل خود را به لیست زیر اضافه نمایید .