روکش دیوار: معیارهای طراحی، مصالح و انواع

06 خرداد 1401 | مهندس زهرا راستین

روکش کاری فرآیند لایه‌بندی یک ماده بر روی دیگری برای محافظت از ساختمان در برابر عناصر طبیعی مانند باد و باران است. این فرآیند همچنین عایق بندی و کنترل صدا را فراهم می کند و جذابیت ساختمان را افزایش می دهد. روکش را می توان بر روی دیوارهای خارجی و همچنین دیوارهای داخلی انجام داد.

معیارهای طراحی روکش

لازم است معیارهای فیزیکی و حقوقی زیر در طراحی روکش لحاظ شوند:

1.بارها

روکش وزن ساختمان را تحمل نمی کند، اما دهانه های مجزای آن باید قادر به تحمل وزن خود باشند. آنها همچنین باید در برابر بار و ضربه باد، چه خارجی و چه داخلی مقاومت کنند. همه این نیروها باید از طریق اتصالات مناسب به قاب سازه ای منتقل شوند.

2. رابطه بین روکش و قاب

اتصالات بین روکش و قاب باید هرگونه "عدم تناسب" ابعادی بین قاب و روکش را اصلاح کنند. این امر به ویژه زمانی مهم است که یک سیستم روکش که به دقت تولید شده است روی یک قاب بتن مسلح محکم شود، زیرا قاب با استاندارد دقت پایین تری ساخته می شود. 

طراحی همچنین باید امکان حرکت را فراهم کند:

• در قاب - معمولاً خیز، اما همچنین خزش و جمع شدگی طولانی مدت بتن.
• در روکش - معمولاً حرکات ایجاد شده با تغییرات دما یا رطوبت.

3. مقاومت در برابر آب و هوا

انتظار می رود روکش در برابر آب باران و برف مقاومت کند. مقاومت در برابر آب و هوا را می توان به روش های مختلفی به دست آورد. 

سیستم های روکش را می توان به طور کلی به سه گروه تقسیم کرد: 

الف - آب بندی شده

این مصالح تا حد زیادی غیر قابل نفوذ بوده و اتصالات ضد آب در نظر گرفته می شوند. 

ب. دارای همپوشانی

این مصالح تا حد زیادی غیر قابل نفوذ است و ورق ها یا پانل ها روی هم قرار می گیرند تا آب نتواند به آن نفوذ کند. 

ج. سیستم ها با زهکشی داخلی

مقداری آب به مصالح روکش یا اتصالات نفوذ می کند اما در داخل روکش کنترل می شود و به بیرون هدایت می شود. 

4. عایق سازی حرارتی

طراحی تمام ساختمان های گرمایشی باید شامل عایق حرارتی باشد. در برخی از سیستم ها، عایق سازی حرارتی بخشی جدایی ناپذیر از ساخت روکش است و در برخی دیگر، ممکن است در یک آستر داخلی جداگانه گنجانده شود یا بین لایه های داخلی و خارجی قرار گیرد. ترکیب مقاومت در برابر آب و هوا، عایق سازی و آستر باید از میعان نیز جلوگیری کنند یا آن را کنترل کنند. این امر ممکن است نیازمند موانع بخار و/یا تهویه باشد.

5. عایق سازی صوتی

سطوح خاصی از عایق سازی صوتی ممکن است برای ساختمان‌هایی که در محیط‌های پر سر و صدا، مانند نزدیک فرودگاه‌ها قرار دارند، مورد نیاز باشد. سیستم‌های روکش سنگین ذاتاً کاهش نویز خوبی دارند. سیستم های سبک وزن می توانند عملکرد صوتی خود را با آسترهای داخلی بهبود بخشند. 

6. مقاومت در برابر آتش

مدت خاصی از مقاومت در برابر آتش برای دیوارهای نزدیک مرزها و مسیرهای فرار مورد نیاز است. موانع آتش باید در حفره های محل عبور روکش ها از دیوارها و کف محفظه و برخی مناطق دیگر، گنجانده شوند. در بسیاری از سیستم‌های روکش‌کاری، معیارهای طراحی تنها می‌توانند توسط روکش خارجی که در ارتباط با پوشش‌های داخلی یا دیوارهای پشتیبان عمل می‌کنند، برآورده شوند. 

7. سایر معیارهای طراحی

طراحی همچنین باید در دسترس بودن مصالح، زمان تولید و سرعت نصب را در نظر بگیرد. اگر قرار است ساختمانی به سرعت ساخته شود، برنامه تا حدی توسط سیستم پوشش انتخابی دیکته می شود. در برخی از سیستم ها، ساختمان با تکمیل پوشش داخلی یا دیوار پشتیبان به طور قابل توجهی ضد آب می شود و به خدمات داخلی اجازه می دهد تا همزمان با نصب روکش خارجی کار کنند. 

معیارهای انتخاب مواد روکش 

مواد روکش در مراحل اولیه توسعه طرح متناسب با مفاهیم معماری انتخاب می شوند. معیارهای معمول برای انتخاب مواد روکش عبارتند از:

1. ظاهر

ایجاد یک تصور بصری یا ظاهر خاص که عملکرد ساختمان را تکمیل می کند.

2. هزینه

بودجه محدود انتخاب مواد یا سیستم ها را محدود می کند.

3. وزن

سیستم های روکش سنگین (به طور کلی بنایی و بتن پیش ساخته) ممکن است بر هزینه قاب تأثیر بگذارد. کاربرد پانل های بزرگ ممکن است در مکان های شلوغ یا جایی که امکان استفاده ازجرثقیل وجود ندارد غیر عملی باشد.

4. استحکام

برخی از مواد در برابر ضربه یا خرابکاری آسیب پذیر هستند. در طراحی ممکن است از روکش های سبک وزن در سطوح بالا و دیوارهای پایه آجرکاری یا بتنی برای مقابله با سوء استفاده در سطح زمین استفاده شود.

5. دوام

هنگامی که یک سیستم روکش ارزان پیشنهاد می شود، صرفه جویی در هزینه های ساخت و ساز اولیه باید با طول عمر پیش بینی شده و الزامات نگهداری احتمالی متعادل شود. 

انواع مصالح روکش

1. مصالح بنایی

استفاده از مصالح بنایی یکی از رایج ترین شکل های روکش کاری است. این نوع روکش قوی، بادوام و گران‌تر است و در کارهای «با کلاس بالا» استفاده می‌شود. این مصالح به طور گسترده برای ساختمان ها با ارتفاع کم یا متوسط به کار می رود. پانل های نازک از سنگ طبیعی برای پوشش ساختمان های کم ارتفاع و بلند استفاده شده است.

2. بتن پیش ساخته

استفاده از پانل های بتنی پیش ساخته برای تشکیل پوشش های خارجی ساختمان ها در دهه 1950 و 1960 رایج شد. پانل ها معمولاً به عنوان اجزای باربر در سیستم های سازه ای مورد استفاده قرار می گرفتند و برای آپارتمان ها و دفاتر ارزان قیمت که به سرعت ساخته می شدند مناسب بودند. رویه کنونی بیشتر بر استفاده از پانل‌های غیرباربر با نقشی شیک تر تمرکز دارد و از استحکام و توانایی آن‌ها برای پوشش سطوح مدرن و سنتی بهره می‌برد.

3. پلاستیک تقویت شده با شیشه (GRP)

GRP یک ماده سبک و انعطاف پذیر است که می تواند در اشکال مختلف قالب گیری شود. این ماده به خاطر ساختارهای ساده و مدرن محبوب است، اما می تواند برای تقلید از فرم های سنتی نیز استفاده شود. مواد اصلی تشکیل دهنده آن رزین پلی استر و تقویت کننده شیشه هستند. می توان ازیک پوشش ژل بیرونی از جنس رزین برای تزیین استفاده کرد.

4. سیمان تقویت شده با شیشه (GRC)

روکش GRC با پاشیدن مخلوطی از ملات ماسه/سیمان و الیاف شیشه ای مقاوم به قلیا بر روی قالب تولید می شود. این روکش از نظر شکل و عملکرد می تواند حد واسط بتن پیش ساخته و GRP در نظر گرفته شود. با این حال، برخی از تاسیسات با مشکلات فرسودگی و خیز مواجه شده اند.

5. پانل های فلزی

پانل های فلزی اغلب در  ساختمان های صنعتی یا تجاری با سبک های پیشرفته استفاده می شوند. بسیاری از سیستم‌ها شامل عایق‌بندی بین پوسته‌های بیرونی و داخلی هستند و ظاهری «تمام‌شده» در هر سطح ارائه می دهند.

6. ورق های پروفیل

ورق های روکش پروفیلی از ترکیبات فولادی از پیش گالوانیزه، آلومینیوم یا سیمان الیافی تشکیل می شوند. این مواد به طور کلی ارزان و سبک هستند و نصب آن ها به سرعت انجام می شود. این ورق ها معمولاً همراه با آسترهای داخلی جداگانه استفاده می شوند. با این حال، برخی از تولیدکنندگان، ساندویچ پانل ها را با عایق فوم بین دو پوسته فولادی مونتاژ می کنند.

7. پرده های لعاب دار و دیوارهای پرده ای

یک صفحه لعاب دار یک ناحیه عمودی بزرگ از شیشه است که با اتصال تعدادی پنجره جداگانه به هم نصب می شود. دیوار پرده ای ترکیبی از واحدهای لعاب، دریچه های بازشو، و پانل های مات است که به شبکه ای از مولیون ها یا ترنسوم ها متصل شده اند. اکثر پرده های لعاب دار مدرن و دیوارهای پرده ای دارای قاب ها و شبکه های آلومینیومی هستند، اگرچه گاهی اوقات از فولاد نیز استفاده می شود.

8. تخته چوب

روکش چوبی به طور گسترده در بریتانیا برای پوشش دادن ویژگی های معماری مانند پیشرو، پنجره سقفی و شیروانی استفاده می شود. تخته های جدید به جای رنگ آمیزی لکه دار می شوند. در مکان هایی که نیاز به تخته سفید یا رنگی است، استفاده از اکستروژن های پلی وینیل کلراید (PVC) که از الوار الهام گرفته اند، به یک روش معمول تبدیل شده است. 

افراد دارای مهارت در این زمینه

در صورتی که در این زمینه تخصص یا مهارتی دارید، پس از ثبت نام در سایت و تکمیل فرم مشخصات شخصی ، پروفایل خود را به لیست زیر اضافه نمایید .