هر پروژه ساختمانی شامل مراحل و اجزای متعددی است. به غیر از اسناد و تجهیزات مختلف موجود در محل کار، اغلب سهامداران متعدد، نقاط بحرانی یا ضرب الاجل های مختلفی هم در کار ساخت و ساز وجود دارد. ساماندهی همه این موارد نیاز به هماهنگی دقیق دارد، و این همان جایی است که مدیریت پروژه ساخت و ساز وارد عمل می شود.

مدیریت پروژه ساخت و ساز فرآیند برنامه ریزی، هماهنگی و نظارت بر تمامی جنبه های یک پروژه ساختمانی، از آغاز تا پایان آن است. هدف این است که پروژه را به موقع، در چارچوب بودجه و مطابق با استانداردهای کیفی تعیین شده تحویل دهیم.

در این مقاله، ما به تمامی موارد مدیریت پروژه در امر ساخت و ساز می پردازیم و درباره فرآیند مدیریت پروژه ساخت و ساز، نقش های درگیر در این کار و ابزارهایی که می توانید برای اطمینان از اجرای روان همه چیز استفاده کنید، شفاف سازی می کنیم.

آنچه در این مقاله توضیح می دهیم:

1. مدیریت پروژه ساخت و ساز چیست؟
2. نقش های تیم مدیریت پروژه ساخت و ساز
3. مسئولیت های کلیدی یک مدیر پروژه ساخت و ساز
4. مراحل پروژه های ساختمانی
5. فناوری های مدیریت پروژه ساخت و ساز
6. مجموعه ابزارهای مدیریت پروژه ساخت و ساز
7. خلاصه ای درباره نویسنده این مقاله
8. مدیریت پروژه ساخت و ساز چیست؟

مدیریت پروژه ساخت و ساز، کاری حرفه ای است که شامل هدایت و سازماندهی کل مراحل کار پروژه از ایده پردازی تا تکمیل پروژه است. مدیریت پروژه ساخت و ساز یک روش جامع است که با هزینه، زمانبندی، ایمنی، کیفیت، عملکرد و حیطه کاری یک پروژه ساخت و ساز سروکار دارد.

این کار یک رشته پیچیده است که فراتر از کنترل هزینه و تدارکات است، برای اینکه اطمینان حاصل شود که فرآیند ساخت و ساز از ابتدا تا انتها کارآمد است. مدیران پروژه با کل تیم درگیر در ساخت و ساز برای رسیدن به این هدف همکاری می کنند. با وجود همه همکاری ها در یک پروژه، مسئولیتِ مدیر ساخت و ساز اطمینان از موفقیت پروژه برای مالک آن پروژه است.

مدیریت پروژه ساخت و ساز باید توسط یک مدیر پروژۀ حرفه ای و متخصص در زمینۀ مدیریت ساخت و ساز انجام شود. استفاده از متخصصان به کاهش هزینه ها، به حداقل رساندن خطرات و تضمین کیفیت بالاتر کار کمک می کند.

مدیران ساخت و ساز حرفه ایدانش و تخصص لازم برای مدیریت موفقیت آمیز پروژه ها بر اساس شیوه های استاندارد این صنعت را دارند. مدیران ساخت و ساز بر تمام شش جنبه مدیریت پروژه ساخت و ساز تمرکز می کنند. این شش جنبه عبارتند از: هزینه، کیفیت، برنامه زمان بندی، عملکرد، محدوده پروژه و ایمنی.

1. نقش های تیم مدیریت پروژه ساخت و ساز

ما فقط تعریفی که در پس مدیریت پروژه ساخت و ساز است، را پوشش دادیم. حالا بیایید ببینیم چه کسانی در این فرآیند دخیل هستند.

مالک پروژه

مالک پروژه نهادی است که پروژه را تأمین مالی می کند و معمولاً تیم مناسبی را برای طراحی، ساخت و اجرای پروژه خود استخدام می کند. آنها مسئول تعریف محدوده پروژه، تعیین بودجه و تصویب تصمیمات اصلی در طول ساخت و ساز هستند.

معمار و مهندس

هر پروژه ساختمانی بزرگی به یک معمار یا مهندس دارای مجوز نیاز دارد. آنها می توانند یک شخص یا شرکتی باشند که برای طراحی پروژه و هماهنگی رشته های مهندسی قرارداد بسته است.

مدیر پروژه ساختمانی

مدیر پروژۀ ساخت و ساز بر کل پروژه نظارت می کند و اطمینان حاصل می کند که مسیر کار، در محدوده بودجه و مطابق با استانداردهای کیفی است. آنها بین ذینفعان محل کار و دفتر هماهنگی می کنند، برنامه ها را مدیریت می کنند و مسائلی را که پیش می آید مدیریت می کنند.

همانطور که عنوان شغلی آنها نشان می دهد، مدیران پروژه های ساختمانی افرادی هستند که مسئولیت مدیریت پروژه را در اختیار دارند. آنها مسئول اجرای درست دستورالعمل‌ها، همسو نگه داشتن ذینفعان و اطمینان از رعایت ضرب الاجل‌ها هستند.

مدیر ساخت و ساز

مدیر ساخت و ساز بر مدیریت در محل تمرکز می کند. ای مدیران از عملیات روزانه در محل کار مراقبت می کنند تا همه واحدها به خوبی کار کنند. وظیفه آنها شامل نظارت بر کارگران، مدیریت ایمنی سایت و مراقبت از ساخت پروژه بر اساس نقشه ها و مشخصات می باشد.

برآوردگر ساخت و ساز

برآوردگر ساخت و ساز مسئول برآورد هزینه های یک پروژه ساختمانی است. بودجه و پیش بینی های مالی کار مورد علاقه آنهاست. برآوردگرهای ساخت و ساز، طرح ها، مصالح، نیروی کار و زمان مورد نیاز را تجزیه و تحلیل می کنند تا تخمین دقیقی ارائه دهند و به تعیین بودجه پروژه کمک کنند.

پیمانکار عمومی

پیمانکار عمومی توسط مالک پروژه برای مدیریت فعالیت های کلیدی ساخت و ساز استخدام می شود. پیمانکاران عمومی مسئول استخدام پیمانکاران فرعی، تهیه مصالح و حصول اطمینان از مطابقت شغل با الزامات قانونی هستند.

پیمانکاران فرعی

پیمانکاران فرعی متخصصان آموزش دیده ای هستند که توسط پیمانکار عمومی برای انجام کارهای خاص مانند کارهای برقی، لوله کشی یاگرمایش،سرمایش و تهویه استخدام می شوند. از آنجایی که مشاغل ساختمانی شامل اجزای تخصصی هستند، هر یک از پیمانکاران فرعی با توجه به تخصص خود در زمینه های مربوطه وارد عمل می شوند. به این ترتیب، هر جزء از پروژه با استانداردهای بالا تکمیل می شود.

1. مسئولیت های کلیدی یک مدیر پروژه ساختمانی

تیم های ساخت و ساز از افراد مختلفی تشکیل شده اند، و بخش عمده ای از فرآیند مدیریت آنها توسط مدیر پروژه ساخت و ساز انجام می شود. نقش مدیران پروژه ساختمانی جنبه های مختلفی را ، از بررسی قراردادها، بودجه ها و برنامه ها گرفته تا مدیریت تغییر سفارشات، در بر می گیرد.

مدیریت قرارداد ساخت و ساز

مدیران پروژه های ساختمانی بر پیشرفت قرارداد و مذاکره با پیمانکاران و پیمانکاران فرعی نظارت می کنند. آنها به این امر توجه می کنند که همه طرف ها به وضوح محدوده پروژه، محصولات تحویلی، جدول زمانی و شرایط پرداخت را درک کنند.

آنها همچنین پایبندی به شرایط قرارداد را تضمین می کنند. به عنوان مثال، در قرارداد حداکثر قیمت تضمین شده، حداکثر مبلغی که مالک باید بپردازد، محدود شده است. در این مثال، مدیر پروژه ساخت و ساز باید هزینه ها و مخارج را با دقت نظارت کند، تا پروژه در محدوده بودجه توافق شده باقی بماند.

مدیریت قرارداد ساخت و ساز، شامل مدیریت تعارضات نیز هست. در صورت بروز هرگونه اختلاف، مدیر پروژه ساخت و ساز باید بحث مربوطه را تسهیل کرده و اطمینان حاصل کند که دعوا به سرعت و منصفانه حل می شوند.

مدیریت بودجه ساخت و ساز

مدیران پروژه های ساختمانی یک بودجۀ پروژۀ دقیق مشخص می کنند (یا بر ایجاد آن نظارت می کنند که تمام هزینه ها (مواد، نیروی کار، تجهیزات) را در برگیرد. آنها بر مخارج بودجه نظارت می کنند و در صورت لزوم اقداماتی را برای صرفه جویی در هزینه ها اجرا می کنند. این کار شامل پیگیری بلادرنگ هزینه ها و مقایسه آن ها با بودجه، شناسایی زودهنگام هزینه های احتمالی، و مذاکره با تامین کنندگان و پیمانکاران فرعی برای تضمین بهترین قیمت ها است.

با افزایش هزینه ها در ذهن همه، این مدیر پروژه های ساختمانی هستند که باید در راس مدیریت بودجه باقی بمانند تا کنترل مالی پروژه حفظ شود.

مدیریت برنامه زمانبندی پروژه

این که پروژه ها در محدوده بودجه تکمیل شوند، کافی نیست، آنها باید به موقع هم تحویل داده شوند. به همین دلیل است که بخش مهمی از نقش مدیر پروژه ساخت و ساز کمک به پیشرفت برنامه های پروژه طبق جدول زمان بندی است. این کار را می توان با استفاده از ابزارهایی مانند *روش مسیر بحرانی انجام داد، که توالی وظایف حیاتی را که مدت زمان پروژه را تعیین می کنند، مشخص کرده و وابستگی بین وظایف را شفاف سازی می کند.

(*روش مسیر بحرانی: یک تکنیک قدرتمند اما ساده برای تحلیل، برنامه‌ریزی و زمانبندی پروژه‌های بزرگ و پیچیده است. در اصل، این ابزار وسیله‌ای است برای تعیین اینکه کدام یک از فعالیت‌های پروژه‌، از نظر تأثیر بر زمان کل پروژه بحرانی هستند.)

هنگامی تیمی یک برنامه کاری داشته باشد، مدیر پروژه ساخت و ساز پیشرفت آن برنامه را دنبال می کند، تاخیرهای احتمالی را شناسایی می کند و تنظیمات لازم را برای ادامه پروژه انجام می دهد.

مدیریت تغییر سفارشات

تغییر سفارشات بخشی از قلمرو بسیاری از پروژه‌های ساختمانی هستند و اغلب شامل تغییراتی در نقشه‌ها یا مشخصات اولیه می‌شوند. مدیران پروژه های ساختمانی مسئول مدیریت این تغییرات در محدوده پروژه (تغییرات درخواستی مالک) هستند.

هدف از مدیریت موثر تغییر سفارشات این است که اطمینان حاصل شود که تغییرات بدون ایجاد تأخیرهای قابل توجه یا افزایش هزینه ها به صورت روان اجرا می شوند.

به پایان رساندن پروژه

مدیران پروژه های ساختمانی در مرحله نهایی پروژه، یعنی مرحله بسته شدن کار، هنوز در حال انجام وظایف بسیاری هستند. در این مرحله، آنها بر بازرسی های نهایی نظارت می کنند و اطمینان حاصل می کنند که تمام کارها با مشخصات تعیین شده مطابقت دارند.

مدیران پروژه های ساختمانی همچنین تأییدیه های نهایی را دریافت می کنند و مدارک لازم برای تکمیل پروژه از جمله ضمانت نامه ها، نقشه های ساخته شده و دستورالعمل های عملیاتی را انجام می دهند.

1. مراحل پروژه های ساختمانی

مدیریت اثربخش یک پروژه ساخت و ساز به این معنی است که مطمئن شوید پروژه‌ها به درستی شروع شده و با قدرت تمام می‌شوند. به این ترتیب، هر مرحله از یک کار ساختمانی شامل نوعی فعالیت مدیریت پروژه است که اطمینان حاصل می کند هر مرحله به دقت برنامه ریزی، اجرا و برای موفقیت بازنگری شده است.

بیایید مراحل مختلف یک پروژه ساختمانی را بررسی کنیم.

برنامه ریزی و طراحی

در طول مرحله برنامه ریزی و طراحی، مدیران پروژه ساخت و ساز از نزدیک با معماران، مهندسان و مشتریان برای تعریف محدوده و اهداف پروژه همکاری می کنند. آنها به توسعه طرح‌ها و مشخصات دقیق کمک می‌کنند، بنابراین همه الزامات برآورده شده و مسائل بالقوه برطرف می‌شوند.

مدیران پروژه همچنین برنامه بودجه و جدول زمانی اولیه را تهیه می کنند، ابزارهای مدیریت پروژه را راه اندازی می کنند و پروتکل های ارتباطی ایجاد می کنند تا سهامداران را در طول پروژه مطلع کنند.

مجوزها و تاییدیه ها

یک پروژه بدون مجوزهای مربوطه نمی تواند به پیش برود، بنابراین این مرحله از کار مربوط به اخذ تاییدیه از مقامات محلی است. مدیران پروژه های ساختمانی برای تایید انطباق با قوانین منطقه ای، دستورالعمل‌های ساختمانی و مقررات زیست محیطی با نهادهای نظارتی هماهنگ می شوند. آنها اسناد مورد نیاز را ارائه می دهند، بازرسی ها را برنامه ریزی می کنند، و به هر گونه نگرانی مطرح شده توسط بازرسان رسیدگی می کنند تا پروژه قبل از شروع به کار، شفاف‌سازی شده باشد.

پیش ساخت

پس از دریافت مجوزهای پروژه، پیش ساخت آغاز می شود. در اینجا، مدیران پروژه ممکن است در نظارت بر فعالیت های آماده سازی سایت مانند پاکسازی زمین، درجه بندی، و نصب تجهیزات کمک کنند.

آنها همچنین فرآیند تدارکات را مدیریت می کنند و مصالح، تجهیزات و نیروی کار لازم را برای پروژه تامین می کنند. این مرحله شامل برنامه ریزی دقیق است تا اطمینان حاصل شود که همه چیز برای یک ساخت و ساز بدون اشکال مهیاست.

ساخت و ساز

مرحله ساخت و ساز جایی است که ساخت و ساز واقعی اتفاق می افتد. در اینجا مدیران پروژه ساختمانی و مدیران ساخت و ساز در کنارپیمانکاران عمومی بر عملیات روزانه نظارت می کنند و بررسی می کنند که کار بر اساس نقشه ها و مشخصات انجام شود.

آنها بین پیمانکاران فرعی هماهنگی ایجاد می کنند، پیشرفت را بر اساس برنامه زمان بندی نظارت می کنند و بودجه را مدیریت می کنند.

پس از ساخت

ساخت و ساز تمام شده است، اما چند کار دیگر باقی مانده است. در مرحله پس از ساخت، مدیران پروژه بر بازرسی های نهایی نظارت می کنند تا همه کارها به پایان برسد. مدیران پروژه های ساختمانی همچنین فرآیند واگذاری را هماهنگ می کنند،در این مرحله آنها تمام اسناد (اسناد گارانتی، کتابچه های راهنما و غیره) مورد نیاز برای استفاده و نگهداری از ساختمان را جمع آوری کرده و در اختیار مالک قرار می دهند.

1. فناوری مدیریت پروژه های ساختمانی

مدیریت پروژه ساخت و ساز می تواند پیچیده و زمان بر باشد، به همین دلیل است که گروه های ساخت و ساز می توانند به طور قابل توجهی از فناوری بهره مند شوند.

نرم افزار مدیریت پروژه های ساختمانی

نرم افزار مدیریت پروژه ساختمانی چیست؟ به زبان ساده، این یک ابزار دیجیتال برای مدیریت پروژه های ساختمانی است. نرم افزار مدیریت ساخت و ساز با خودکار کردن وظایف، پیگیری پیشرفت و ارائه به روز رسانی در هر لحظه، گردش کار را ساده می کند. بسته به راه‌حلی که استفاده می‌کنید، نرم‌افزار شما می‌تواند چندین جنبه از پروژه از جمله برنامه‌ها، برنامه‌ریزی‌ها، بودجه‌ها و موارد دیگر را متمرکز کند، که به این معنی است که تیم‌ها یک منبع واحد از اطلاعات درست را برای تمام چیزهای مرتبط با پروژه دریافت می‌کنند.

با استفاده از یک پلتفرم مناسب، مدیران پروژه های ساخت و ساز مجبور نیستند صفحات متعددی را به روز کنند یا اطلاعات را به صورت دستی پیگیری کنند. در عوض، آنها می توانند بر روی نظارت بر پروژه، تصمیم گیری آگاهانه و حفظ تمام امور در مسیر درست خود تمرکز کنند.

ابزارهای زمان بندی

مدیران پروژه های ساخت و ساز باید پروژه ها را در چارچوب برنامه زمان بندی نگه دارند، بنابراین داشتن ابزاری برای مدیریت این فرآیند ضروری است. برخی از پلتفرم های مدیریت پروژه دارای راه حل های برنامه ریزی داخلی هستند. با این حال، می‌توانید از برنامه‌های زمان‌بندی جداگانه نیز استفاده کنید.

در هر صورت، راه‌حل‌هایی را در نظر بگیرید که به‌روزرسانی‌های بلادرنگ ارائه می‌دهند، به‌طور یکپارچه با سایر ابزارهای مدیریت پروژه ادغام می‌شوند و ویژگی‌هایی مانند *نمودار گانت، تجزیه و تحلیل *مسیر بحرانی، و یادآوری‌های خودکار را ارائه می‌دهند.

(*نمودار گانت: طرح پروژه را به صورت بصری روی خط سیر زمانی و مشخصاً وضعیت هر وظیفه را در پروژه و مسئول انجام آن را نشان می‌دهد.)

(*مسیر بحرانی: روشی قدرتمند اما ساده برای تحلیل، برنامه‌ریزی و زمانبندی پروژه‌های بزرگ و پیچیده است. در اصل، این ابزار وسیله‌ای است برای تعیین اینکه کدام یک از فعالیت‌های پروژه‌، از نظر تأثیر بر زمان کل پروژه بحرانی هستند.)

پلتفرم‌های همکاری و ارتباطات

مدیران پروژه های ساختمانی باید در مراحل مختلف پروژه با اعضای تیم در ارتباط باشند. به این ترتیب، داشتن ابزاری که به شما امکان می دهد در لحظه ارتباط برقرار کنید، کاملا ضروری است. در حالت ایده‌آل، پلتفرم همکاری شما همه مکالمات (و اطلاعات، اسناد و منابع لازم) را در یک مکان قرار می‌دهد تا اعضای تیم مجبور نباشند برای انتقال پیام‌هایشان به دیگران بین کانال‌های مختلف جابجا شوند.

ابزارهای مدیریت و برآورد هزینه 

نگه داشتن پروژه ها در چارچوب بودجه، به خصوص با نوسان قیمت مصالح و مسائلی مانند کمبود نیروی کار، می‌تواند یک چالش باشد. به همین دلیل است که داشتن ابزارهای مدیریتِ هزینۀ قوی، امری کلیدی است. راه حلی را انتخاب کنید که در هر لحظه فعالیت های مدیریت هزینه را مشاهده کنید تا بتوانید ریسک ها را به دقت ارزیابی کرده و پیش بینی هایی را انجام دهید.

ویژگی‌هایی مانند تفکیک هزینه‌ها، پیگیری تغییر سفارشات و گزارش‌دهی خودکار در ابزار مدیریت هزینه و همچنین ادغام این ابزار با سیستم حسابداری شما مفید هستند.

راه کار های مدیریت اسناد

هنگامی که ساخت و ساز در حال انجام است، بیشتر اقدامات به صورت میدانی و در محل ساخت و ساز انجام می شود. اینجاست که راه‌کارهای مدیریت میدانی به کارتان می آید. در تیم‌های که چک‌لیست‌های کیفیت ساخت‌وساز را بررسی می دهند، در بازرسی‌های ایمنی، یا در جریان کار راه‌اندازی تجهیزات ، این ابزارها به اطمینان از تکمیل تمام وظایف کمک می‌کنند.

راه کار های مدیریت میدانی را انتخاب کنید که به شما امکان می دهد چک لیست ها را بررسی و تکمیل کنید، روی کیفیت کار نظارت کنید، *پانچ لیست ها را پیگیری کرده و بر فرآیندهای ایمنی نظارت کنید. با انجام این کار، هر جنبه از عملیات میدانی به طور موثر مدیریت می شود.

(*پانچ لیست: پانچ لیست نواقص به عنوان یک فرایند اساسی در مراحل پایانی ساختمان، به منظور شناسایی و رفع هر گونه نقص و عیب در ساختمان به کار می‌رود.)

بسترهای ذخیره سازی و مدیریت اسناد

پروژه های ساخت و ساز با اسناد زیادی همچون طرح ها، مجوزها، اسناد مالی، ضمانت نامه ها و ... همراه هستند، به همین دلیل است که تیم ها به یک راه کار مدیریت اسناد نیاز دارند که تمام کارهای اداری را متمرکز، سازماندهی شده و در دسترس نگه دارد.

یک راهکار ذخیره سازی و مدیریت اسناد ایده آل، به عنوان یک منبع واحد از اطلاعات صحیح در کل پروژه برای شما و همه تیم های درگیر عمل می کند. این امر به معنای داشتن یک بستر مدیریت اسناد است که بتواند انواع مختلف داده ها و فایل ها را پشتیبانی کند، همچنین جستجوی قوی، ویژگی های کنترل نسخه و مجوزهای کاربر را ارائه دهد.

شما همچنین باید سیستمی را انتخاب کنید که به اندازه کافی منعطف باشد تا از گردش کار شما، به خصوص در مورد بررسی طراحی، تایید اسناد و همکاری، پشتیبانی کند.

1. مجموعه ابزارهای مدیریت پروژه ساخت و ساز

حتی بهترین مدیران پروژه های ساختمانی نیز به کمک نیاز دارند. اگر به دنبال راهنماها و الگوهای کلیدی برای مدیریت پروژه ساخت و ساز هستید، ما مجموعه ای از منابع را برای شما جمع آوری کرده ایم که می توانید از لینک زیر دانلود کنید:

https://construction.autodesk.com/resources/project-management

همه چیز را در کنار هم جمع کنید

ماندن در رأس مدیریت پروژه ساخت و ساز برای ارائه موفقیت آمیز هر پروژه ضروری است.

از آنجایی که پروژه ها می توانند پیچیده باشند، مدیریت اجزای آنها زمانی قابل انجام است که ذینفعان مسئولیت های خود را درک کرده (و اجرا کنند) و آشکارا با سایر تیم ها همکاری کنند.

و البته، مدیریت صحیح پروژه ساخت و ساز امری حیاتی است. داشتن یک راه حل قدرتمند و جامع مانند برنامه Autodesk Construction Cloud  جریان کار را ساده می کند، ارتباطات را بهبود می بخشد و تضمین می کند که تمام جنبه های پروژه به طور موثر مدیریت می شوند.

1. خلاصه ای درباره نویسنده این مقاله

نویسنده : گریس الیس

گریس به عنوان مدیر استراتژی بازاریابی محتوا در شرکت اتودسک و سردبیر وبلاگ Digital Builder، نزدیک به 15 سال تجربه ایجاد محتوای در سطح جهانی برای شرکت های فناوری دارد. او بیش از 6 سال گذشته را در فضای فناوری ساخت و ساز کار کرده است و مشتاق توانمندسازی متخصصان این صنعت با ابزارهای پیشرفته و استراتژی های پیشرویی است که کیفیت شغل و زندگی آنها را بهبود می بخشد.

افراد دارای مهارت در این زمینه

در صورتی که در این زمینه تخصص یا مهارتی دارید، پس از ثبت نام در سایت و تکمیل فرم مشخصات شخصی ، پروفایل خود را به لیست زیر اضافه نمایید .