*وابی -سابی دقیقاً همان چیزی است که طراحی های تولید شده با هوش مصنوعی همیشه فاقد آن هستند. همچنین چیزی است که در اکثر ساختمان هایِ سبکِ بین المللی، از دست رفته است.

(*وابی-سابی:  یک مفهوم در زیبایی‌شناسی سنتی ژاپنی است که یک جهان بینی بر پایه پذیرش ناپایداری و پذیرش نقص‌هاست. این نوع تفکر زیبایی شناختی به عنوان یک نوع زیبایی «ناپایدار، ناتمام» توصیف می‌گردد.

به یاد ماندنی ترین ساختمان ها همیشه خیره کننده ترین ساختمان ها نیستند. کمی ناهنجاری و حتی درهم‌رفتگی ، می‌تواند به ماندگاری یک ساختمان در ذهن کمک کند، دقیقاً مانند یک بینی کج یا یک چشم ضعیف که می‌تواند به چهره انسان «شخصیت» بدهد. برای این ایده یک اصطلاح ژاپنی به نام وابی-سابی وجود دارد. فرهنگ لغت بزرگ آمریکایی، وابی سابی را به‌عنوان نگرش زیبایی‌شناسانه ای تعریف می‌کند «که از رنگ و رو رفتگیِ یک کاسۀ نقرۀ باستانی و سنگ‌فرش‌های ناهموار قدیمی لذت می‌برد». وابی سابی ارزش دادن به زشتی نیست، بلکه در مورد اشیاء زیبایی است که به نظر می رسد به کمال نزدیک هستند و فقط در آخرین لحظه از آن دور شده اند. شاید از این طریق است که آنها نشان می دهند به دنیای اشیا تعلق دارند نه ایده ها.

وابی-سابی دقیقاً همان چیزی است که طراحی های تولید شده با هوش مصنوعی همیشه فاقد آن هستند. همچنین این همان چیزی است که در برازیلیا، پایتخت بی عیب و ‌نقص و برنامه‌ریزی شدۀ مرکزی برزیل وجود ندارد و  مردم از زندگی در آن متنفرند زیرا بیش از حد بی روح به نظر می‌رسد. در واقع، من استدلال می‌کنم که دقیقاً فقدان وابی‌سابی بود که سبک بین‌المللی را محکوم کرد و راه را برای سبک پست مدرنیست‌ باز کرد تا انواع مختلفی از نقوش تزئینی، خیال پردازی و عجیب‌وغریب‌ بودن را به طرح‌های خود بازگرداند.

شما نمی توانید وابی سابی را نادیده بگیرید. تنها این یک دلیل، که کسی قصد دارد به ساختمان خود حس جذابی از نقص بدهد، به این معنی نیست که او موفق خواهد شد. در واقع، شاید به صلاح نباشد که قصد ایجاد چنین اثری را داشته باشیم. به نمونه های قدیمی الگویی وابی سابی فکر کنید: یک کاسه کدر و رنگ و رو رفته ، سنگفرش های ناهموار. این جزئیات به سادگی به صورت طبیعی ظاهر می شوند و به عنوان شاخصی از تماس جسم با جهان باقی می مانند.

با این وجود، برخی از ساختمان های جدید به حس وابی سابی، که یک ناهنجاری جذاب است، دست پیدا می کنند. من فکر می‌کنم که آنها به دلیل تعامل با محیط به این اثر می‌رسند، نه اینکه به دنبال یک کارکردگرایی ناب و یک طرح تزیینی دراماتیک باشند . یکی از ساختمان‌های این منطقه ، کالیدوسکوپ است که یک دفتر کار و یک واحد مسکونی با کاربری مختلط در مرکز ویتنام است و توسط شرکت Inrestudio به سرپرستی معمار اصلی کوزوکه نیشیجیما طراحی شده است.

پروژه کالیدوسکوپ برنده جایزه هیئت داوران در یازدهمین دوره رقابت های سالانه A+Awards در گروه "ساختمان هایی با دفتر کار در طبقه زیرین"شد. زمانی کسی در جنگل های ویتنام که بین یک تپۀ جنگلی و دریا قرار گرفته است، با این ساختمان مواجه می شود، تأثیر زیادی بر آن فرد می گذارد. این ساختمان نسبتاً کوچک (دو طبقه، 3150 فوت مربع) اما مستحکم، در ابتدا به نظر می رسد که یک قلعه نظامی خشن،و یا شاید نوعی ساختمان شهرداری یا پاسگاه جنگلبانانی باشد. اما بعد متوجه سقف آن می‌شویم، سنگین، نقش برجسته، و خارج از مرکز، با لبه‌های دراماتیکی که مانند کلاهک قارچی بر تنه ساختمان سایه می‌اندازد. با قدم زدن در اطراف ساختمان، متوجه بلوک های تهویه سوراخ دار و در نهایت، یک راه پله مارپیچ سفید رنگ در بیرون آن می شویم. عناصر طراحی همگی به خوبی با هم کار می کنند اما یکدست نیستند . حسی از *بریکولاژ وجود دارد. ایده های مختلف ، بر اساس طرحی که خاص هست اما تصادفی نیست ، در کنار هم قرار گرفته اند.

(*بریکولاژ : ساختن چیزی از مواد گوناگون در دسترس)

وقتی کسی به منطق پشت این سقف زیبا نگاه می‌کند، متوجه می شود که واقعاً کاربردی دارد که با آب و هوای تند گرمسیری ویتنام مرکزی مرتبط است. شرکتInrestudio  توضیح می دهد: " یک سقف مخروطی بزرگ، شبیه کلاه سنتی کشاورزی ویتنام،  بر کل ساختمان سایه می اندازد. حفره تهویه که بین سقف دولایه تعبیه شده است به عنوان یک عایق حرارت طبیعی در برابر نور خورشید عمل می کند، در حالی که فرورفتگی های عمیق روی سقف این امکان را فراهم می کند که پنجره های فضای مرکزی حتی در هنگام بارندگی نیز باز بماند. عملکرد اصلی ساختمان در وسط یک تخته سنگ متحرک قرار گرفته که فضا را از رطوبت زمین محافظت می کند.

بنابراین هدف این قلعه مستحکم این است که به افراد اجازه دهد نفس کشیدن در هوای تازه را، حتی در زمان طوفان ها تجربه کنند. دیوارهای سوراخ دار این ارتباط را با فضای باز بیشتر می کنند. با حرکت خورشید در سراسر آسمان ، سایه های ایجاد شده در داخل ساختمان تغییر می کند، درست مانند الگوهای یک کالیدوسکوپ که با چرخش انتهای آن تغییر می کند.

شرکت Inrestudio  می گوید : «بلوک‌های سوراخ‌دار تهویه، عناصر ساختمانی رایجی در مناطق گرمسیری هستند، که نه تنها شرایط محیطی را تعدیل می‌کنند، بلکه الگوهای نوری چشمگیری را نیز ایجاد می کنند. بلوک های تهویۀ پیش ساختۀ سفارشیِ سطوح بیرونی، حجم های مثلثی را تشکیل می دهند تا حریم خصوصی اتاق های داخلی را فراهم کنند. این بلوک‌های الیافدار بتنی ، دارای ابعادی بزرگ‌تر از حد معمول هستند و با مقیاس بزرگ محیط اطراف مطابقت دارند.

کاربری در نظر گرفته شده برای این بنا نیز جالب است. هم محل زندگی و هم محل کار است. این ساختمان در نزدیکی یک کارخانه در منطقه ای نسبتاً دورافتاده در ویتنام واقع شده است، و دارای دفاتر کار در طبقه پایین و اتاق های مسکونی در طبقه بالا است. شرکت معماری Inrestudio می گوید که آنها تأکید زیادی بر نور طبیعی در طراحی خود داشتند تا انتقال از روز به شب را برجسته کنند، یعنی زمانی که کاربری ساختمان از دفترکار به محل زندگی تغییر پیدا می کند.

وابی-سابی یک اصطلاح ژاپنی است، اما این ایده توسط غربی ها و حتی کسانی که انتظارش را نداریم نیز پذیرفته شده است . برای مثال، از* لو کوربوزیه به عنوان ارکان مدرنیته سطح بالا یاد می‌شود، که نقشه‌هایی برای مسطح کردن پاریس کشید تا فضایی برای ساختمان های بلندمرتبۀ بتنی ایجاد ‌کند. با این حال، ساختمانی که او بیشتر به خاطر آن در ذهن ها می ماند، بسیار شبیه به  ساختمان کالیدوسکوپ است. در واقع، برای من سخت است که باور کنم که شرکت Inrestudio هنگام طراحی ساختمان کالیدوسکوپ، کلیسای کوچک رونشان را در ذهن نداشته است.

(*لو کوربوزیه : با نام اصلی شارل-ادوار ژانِره-گری معمار، طراح، شهرساز، نویسنده و نقاش سوئیسی بود که به عنوان یکی از اولین پیشگامان معماری مدرن و سبک بین‌المللی مشهور است.)

کلیسای رونشان که در سال 1954 و نزدیک به پایان عمر کوربوزیه تکمیل شد ، شاهکاری است که به نظر می‌رسد شباهت کمی به تقارن‌های سختگیرانۀ ساختمان‌های قبلی او دارد. این کلیسا جایگزین کلیسایی سنگی شد که در جنگ جهانی دوم تخریب شده بود، و این تصور به وجود می‌آید که کوربوزویه می دانست که طراحی او باید تا حدودی ظرافت یا وابی-سابی کلیسای اصلی را حفظ کند، حتی اگر طرح او کاملاً اصیل باشد. مثل ساختمان کالیدوسکوپ، از بزرگترین ویژگی های این کلیسا، یکی سقف نقش برجستۀ آن است که به نظر می‌رسد بالای سازه شناور است، و دیگری نحوه جذب نور طبیعی در فضای داخلی کلیسا است. در مورد کلیسای رونشان، این کار از طریق مجموعه‌ای جذاب از پنجره‌های شیشه‌ای رنگی انجام می‌شود که البته در یک الگوی نامنظم چیده شده‌اند.

مانند کالیدوسکوپ، کلیسای کوچک رونشان از زیبایی فروتنانه‌ای برخوردار است که به راحتی می‌توان با آن ارتباط برقرار کرد. ممکن است ساختمانی عجیب و غریبی باشد، اما خالی از لطف نیست. مهمتر از همه، خیلی خودش است. امیدوارم در سال های آینده شاهد طراحی ساختمان های بیشتری با این حالت باشیم.

نویسنده: پت فین

افراد دارای مهارت در این زمینه

در صورتی که در این زمینه تخصص یا مهارتی دارید، پس از ثبت نام در سایت و تکمیل فرم مشخصات شخصی ، پروفایل خود را به لیست زیر اضافه نمایید .