دیوارهای سنگی غول آسای باستانی با روی هم قرار گرفتن سنگ‌های خام و بدون استفاده از ملات ساخته می‌شدند. این نام از کلمه سیکلوپ (Cyclops)، که نام غول اساطیر یونان است گرفته شده ، زیرا ساخت این دیوارها به دلیل سنگینی و دشواری بلند کردن و نصب هر قطعۀ دیوار، ظاهراً به تلاش فوق بشری نیاز داشته است. بتن با سنگ های درشت، به نوبه خود، این تکنیک ساخت و ساز باستانی را با مواد و تکنیک های معاصر ترکیب می کند. چیزی که آن را از بتن سنتی متمایز می کند اساساً اندازه سنگدانه های درشت داخل آن است که به طور سنتی از سنگ تشکیل شده اند اما می تواند شامل بقایای آجر یا بتن نیز باشد. بخش پروژه‌های سایت آرک دیلی (archdaily) شامل نمونه‌هایی از این تکنیک ساخت است که بر خلاف دیوارهای سنگی غول آسای باستانی ، به وضوح آثاری از کارگرانی که آن را ساخته‌اند در خود دارد. با رافیک خورخه فرح، از شرکت سائوپائولو کریاسائو، درباره تجربه او در استفاده از این تکنیک در کارهای اخیرش صحبت کردیم.

در یک پروژه مسکونی در خیابان پومبال، آوار حاصل از تخریب سازۀ قبلی به ماده خام اولیه برای دیوارهای جدید تبدیل شد. این تکنیک از نظر ساختاری نیز شبیه بتن مسلح سنتی است: از یک قالب چوبی برای شکل دادن به بتن مایع با سنگدانه های حجیم استفاده می شود و ظاهر مواد مختلف مورد استفاده در ترکیب قبلی را حفظ می کند. بر اساس توضیحات این پروژه، «هر دیوار در نهایت به یک بافت متفاوت ختم شد و ما روش ‌هایی برای ساخت آنها ابداع کردیم. برخی از آنها نقاشی شده بودند، و برخی دیگر نقاشی نشده بودند. ولی همه آنها حاوی خاطراتی از آنچه قبلا وجود داشت، هستند.»

"این دیواره ها زنده و پر از اطلاعات هستند. این موضوع رهگذران را شگفت زده می کند و شاید آن ها را به فکر پایداری آشکار موجود در این دیوارهای ساخته شده از آوار بیندازد که یادآور خانه قدیمی هستند."

تکه هایی از خاطرات گذشته

در واقع، بخشی از خاطرات پروژه اغلب توسط رافیک به عنوان روایت الهام‌بخش استفاده از بتن با سنگ های درشت یاد می‌شود: «من در کودکی، شاهد یک سری تخریب‌ها در سائوپائولو بودم. در آن زمان، پدرم اولین رستوران خود را با بقایای عمارت‌های واقع در خیابان‌های آنجلیکا و کانولاکائو (در سائوپائولو)، که در حال تعریض بودند، راه‌اندازی کرد. بعدها در ایتالیا به آن خانه هایی که بر روی آوارها و یا با استفاده از آوارها ساخته شده بودند نگاه کردم. این ساختمان ها شاهد چه داستان های مختلفی بوده اند؟ داستان هایی از دورانهای مختلف.»

و چه می شد اگر آن خانه های جدید ، تکه‌هایی از خانه های دیگری باشند که شاهد داستان‌های افراد دیگر بودند؟ از افرادی که رفته‌اند گرفته تا بسیاری افراد دیگر که در آنجا زندگی کرده اند. چه می شد اگر این باستان شناسی صورت می گرفت، گویی آن دیوارها با مصالحی که بارها و بارها مورد استفاده قرار گرفته اند، صداها، تصاویر بسیاری را با خود به همراه دارند؟

نقش نیروی کار

به گفته این معمار، یکی دیگر از عوامل مهم این تکنیک ساخت و ساز، جنبه آموزشی و چگونگی تبدیل شدن کار دستی به یک شخصیت اصلی در این فرآیند است." استقبال از این تکنیک ساختاری، بسیار سرگرم کننده بود. کارگران شگفت زده شده بودند، اما به سرعت این کار را یاد گرفتند و سپس شروع به جدا کردن قطعات برای برجسته کردن آنها در فضاهای خاص کردند. خیلی زود همه چیز به خودی خود پیش می رفت. من به محل ساخت و ساز می آمدم تا ببینم آنها چه چیزی ساخته اند."

ساخت و ساز به عنوان عاملی برای تغییر

وقتی از رافیک پرسیده می شود در زمانی که ما باید از تأثیرات زیست محیطی انتخاب های خود آگاه باشیم، چگونه صنعتِ ساخت و ساز می تواند عامل تغییر باشد، رافیک دیدگاه جالبی را بیان می کند: "اول اینکه برای یک معمار ضروری است که ساخت و ساز را درک کند و  به نظر می رسد که بیان این موضوع عجیب باشد اما مهم ترین چیز ملاقات با افرادی است که در محل ساخت و ساز کار می کنند. این افراد داستان هایی دارند که ما تمایل داریم بدون توجه زیاد از کنار آنها رد شویم. اکنون یک قرن است که داریم شهری که در آن زندگی می‌کنیم را می‌سازیم. این صنعت ابتدا باید انسانی شود و سپس پایدار گردد."

اما انتخاب پروژه ای این چنینی می تواند نشان دهنده کاهش اثرات زیست محیطی آن نیز باشد. در این مورد، این روش استفاده بالقوه از ده‌ها کامیون را که در حال گردش و تخلیه آوار در اطراف شهر بودند، و همچنین بسیاری دیگر که باید آجر را وارد می‌کردند، متوقف کرد. به این ترتیب از صرف هزینه ، اتلاف زمان و آلودگی سوخت های فسیلی جلوگیری شد.

تخته سنگ، سنگ ریزه ، چوب، بتن و تکه های کریستالی شیشه، هر کدام مکمل دیگری هستند. هر چند که برخی از تخریب ها ضروری هستند، اما بیشتر آنها اتلاف انرژی محسوب می شوند. تخریب ساختمان ها تلاش بسیاری از افراد و همچنین مواد خام استخراج شده از طبیعت را نادیده می گیرند و به ناچار ساختمان ها را به عنوان زباله به محیط زیست باز می گرداند.

همانطور که رافیک می گوید، استفاده مجدد از مواد علاوه بر پایداری، به زنده نگه داشتن تاریخ کمک می کند. 

: صنعت ساخت و ساز باید تغییر کند تا با نیازهای فعلی سازگار شود ، هر چند که مدتی است این تغیر را شروع کرده است. مواد مختلف می توانند زندگی پس از مرگِ بسیار ارزشمندتری داشته باشند تا اینکه صرفاً به عنوان زباله دور ریخته شوند. تعریفی که مفهوم معدن شهری را تداعی میکند، بسیاری از مواد خام، دیگر در حالت اولیه خود نیستند، بلکه در منابع جدید ساخت انسان و به طور ویژه ، در ساختمان ها هستند. درک شهرهای ساخته شده ما به عنوان منابع میانی مصالح، می تواند به شیوه های ساخت و ساز سبزتر کمک کند.

نویسنده : ادواردو سوزا

افراد دارای مهارت در این زمینه

در صورتی که در این زمینه تخصص یا مهارتی دارید، پس از ثبت نام در سایت و تکمیل فرم مشخصات شخصی ، پروفایل خود را به لیست زیر اضافه نمایید .